Debby Buis: “digitale toegankelijkheid moet beter”

Debby Buis is van jongs af aan gewend om meer moeite te doen om zaken voor elkaar te krijgen. Wat voor ziende mensen automatisch en vanzelfsprekend is, kost haar als slechtziende extra tijd en moeite. “Tijdens mijn studie ging niks vanzelf, alle voorzieningen, leermiddelen en tentamenmogelijkheden moest ik vooraf zelf regelen. Je bent niet anders gewend dan dat je overal zelf om moet vragen. Je leert ermee om te gaan, maar vanzelfsprekend wordt het nooit.”

Toegankelijkheid inbouwen

En hoewel de studie al even achter haar ligt: automatisch en vanzelfsprekend gaat het nog steeds niet. Debby schrijft in haar Blog ‘Tikje Anders’ regelmatig over het leven met een visuele beperking. Elk nieuw apparaat, elke nieuwe dienst en elke nieuwe app geeft nieuwe uitdagingen. “Fabrikanten doen hun best. Soms is de eerste versie van een app nog redelijk goed te volgen voor slechtziende gebruikers. Maar als nieuwe updates elkaar snel opvolgen gaat het mis. Zoekstructuren worden in de loop van de tijd steeds minder overzichtelijk, inrichting van de app onlogisch en toegankelijkheidsfuncties worden per ongeluk niet meegenomen bij volgende releases. Met als gevolg slecht te bedienen apps en ontoegankelijke websites. Het zou het beste zijn als elke app van het begin toegankelijk werd gebouwd en als makers zich constant bewust zijn van digitale toegankelijkheid. Ook bij updates en aanpassingen. Zover is het helaas nog niet.”

Nieuwe apparaten

“De aanschaf van een nieuw apparaat is voor blinden en slechtzienden een ramp, zeker omdat alles tegenwoordig op afstand bediend kan worden met een app. Veel apparaten hebben touchscreens, dat is ook niet ideaal. Wist je dat in Nederland 15% van de mensen een beperking heeft op het gebied van digitale toegankelijkheid? Dat is een grote groep klanten, waar fabrikanten beter rekening mee moeten houden. Eigenlijk zou de Consumentenbond hier op moeten testen, zodat je vooraf kunt kijken welk apparaat een makkelijke bediening heeft. Ik vraag voor het aanschaffen van een nieuw apparaat wel eens op een forum naar bedieningsgemak van apparaten, maar informatie is vaak gedateerd. Vaak kom je pas achter het bedieningsgemak voor slechtzienden, als je zo’n apparaat al hebt.”

Melden via app Ontoegankelijk

Bij het melden van ontoegankelijke apps gebruikt Debby sinds een paar jaar de app Ontoegankelijk. Dat bevalt haar prima. Voordat zij de app gebruikte, meldde Debby ontoegankelijke onderdelen individueel aan het betreffende bedrijf. Dat is tijdrovend en je krijgt je pas na lange tijd een reactie: vaak een  standaardmailtje dat het opgepakt zal worden. Vervolgens blijft het dan stil. Heel frustrerend en vaak laat de gebruiker het er dan maar bij zitten, maar zo verbeteren zaken niet. 

Debby: "Tegenwoordig meld ik fouten via de app Ontoegankelijk. Dat is weinig werk en daarna nemen de mensen van Meldpunt Ontoegankelijk het traject over. Zij nemen contact op met de makers van de betreffende app of website. Het is vaak ingewikkeld voor individuele melders om echt tot de juiste mensen door te dringen in een bedrijf. Ik denk dat de mensen achter de app Ontoegankelijk hun eigen contactpersonen hebben, dus dat werkt beter. En zij checken na verloop van tijd ook of de verbetering inderdaad is doorgevoerd. Zo hoef je na je melding er niet zelf achteraan te zitten, dat scheelt een hoop energie. Ik heb trouwens ook naar aanleiding van een gemelde fout, contact gehad met de mensen van de app Ontoegankelijk, toen bleek dat ik zelf ook iets aan de instellingen van mijn eigen Iphone kon wijzigen, waardoor een deel van het probleem op te lossen was”

Test Trajecten

Via het Meldpunt Ontoegankelijk heeft Debby zich als tester aangemeld en krijgt ook verzoeken om apps op toegankelijkheid te testen. Hierbij wordt een nieuwe of bestaande app door een groep testers door ‘de molen’ gehaald en onderzocht, hier ligt het initiatief bij de maker van de app. “Nuttig om aan mee te werken. De betreffende apps waren nog niet op de markt of kregen een update. Onze testresultaten werden verwerkt in de definitieve versie. Zo heb ik bijvoorbeeld DigiD en Berichtenbox/Mijn Gegevens getest. Je krijgt opdracht om bepaalde schermen helemaal te doorlopen met specifieke vragen. Heel nuttig, want soms loop je tegen onverwachte dingen aan, die niet werken. Zo werkte mijn DigiD niet en moest ik met veel gedoe mijn paspoort scannen. Dat identificatieproces was echt niet goed ingericht voor slechtzienden. Dit is direct opgepakt.” Het testen zelf kost maximaal een paar uur, afhankelijk van de vragen die gesteld worden. Na afloop van elke uitgevoerde deelopdracht maakt de tester een melding, ook als zaken goed werken. Zo weet de maker van de app dat er geen fouten gevonden zijn. Soms stuurt de tester een schermopname, zodat de ontvanger precies ziet wat er aan schort. “In een enkel geval krijg je daarna nog een verdiepende vraag, maar voor de tester is het dan afgerond en kunnen anderen er mee verder.”

Betere bekendheid

Is de app Ontoegankelijk voldoende bekend? “Meer publiciteit zou geen kwaad kunnen. Als iets maar één keer gemeld wordt, verslapt de aandacht. Meer meldingen betekent ook meer druk om zaken te verbeteren. En omdat het vervolgtraject door de mensen achter de app Ontoegankelijk in de gaten wordt gehouden, is de kans op succes groter. Maar niet iedereen kent de app en weet dat je er digitale ontoegankelijkheid altijd kunt melden. Ik verwijs er ook wel eens naar als ik via social media lees dat iemand problemen heeft met digitale toegankelijkheid. Melden via de app Ontoegankelijk is zo gebeurd en echt noodzakelijk.”